Hoe zit het met de zondag?

Gehoorzaamheid uit liefde

In het christelijke geloof draait het niet om een droge lijst regels of ingewikkelde leerstellingen. Het draait om een relatie — een levendige, persoonlijke relatie met Jezus Christus, de Zoon van God. Hij is niet zomaar een figuur uit het verleden, maar de eeuwige God, die zei:

“Eer Abraham was, ben Ik.” (Joh. 8:58)

Een dominee vertelde ooit dat hij als kind dacht dat God op een wolk zat met een streng gezicht, klaar om hem te straffen zodra hij iets verkeerds deed. Pas toen hij ouder werd en Jezus echt leerde kennen, ontdekte hij iets heel anders: Gods diepste verlangen is om ons te redden, niet om ons te straffen. Dat veranderde zijn hele kijk op gehoorzaamheid. Niet meer uit angst, maar uit liefde.

Die liefde is de kern van het geloof:

“U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart… en uw naaste als uzelf.” (Mat. 22:38,39)

Maar wat betekent dat, God liefhebben?

Het begint ermee dat we erkennen hoeveel Hij van óns houdt:

“Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft…” (Joh. 3:16)

Wanneer dat echt tot je doordringt, wil je niets liever dan Hem volgen. Je wordt niet meer gedreven door plicht, maar door verlangen. Jezus zei:

“Wanneer u Mij liefhebt, zult u Mijn geboden bewaren.” (Joh. 14:15)

Vergelijk het met een huwelijk. Een man die van zijn vrouw houdt, wil haar trouw blijven — niet omdat het in een contract staat, maar omdat hij haar niet wil kwetsen. Zo is het ook met Gods geboden. Liefde maakt gehoorzaamheid vanzelfsprekend.

Twee wetten: Zedenwet en ceremoniële wet

Een jong stel had net een baby gekregen. Elke avond brachten ze een klein ritueel door: een flesje geven, een liedje zingen, en dan in het bedje leggen. Maar op een avond riep oma door de telefoon: “Vergeet het ritueel niet!”
“Ach oma,” zei de vader, “dat is niet belangrijk.”
“Het ritueel op zich misschien niet,” zei ze, “maar de betekenis erachter wél.”

Zo is het ook met Gods wetten. Sommige waren tijdelijk (zoals de ceremoniële wetten), andere zijn eeuwig — zoals de Tien Geboden, die Gods karakter weerspiegelen.

Sommige mensen zeggen dat Jezus de Tien Geboden aan het kruis heeft genageld. Maar wat Hij werkelijk wegnam, was de vloek van de wet — de straf op zonde, die Hij op Zich nam (Gal. 3:13). De offerwetten waren een schaduw van wat zou komen: het ware Offerlam, Jezus Christus.

Toen Hij stierf, riep Hij: “Het is volbracht!” En op dat moment scheurde het voorhangsel in de tempel — het symbool van het oude offerstelsel — van boven naar beneden (Mat. 27:51).

“Want door één offerande heeft Hij voor altijd hen volmaakt, die geheiligd worden.” (Hebr. 10:14)

De zedenwet bleef echter staan. Liefde vraagt nog steeds: “U zult niet doden… niet stelen… niet echtbreken.” En ook:

“Gedenk de Sabbatdag, dat u die heiligt.” (Ex. 20:8)

De Sabbat: Gods eeuwig gedenkteken

Iedereen is het erover eens: je moet niet stelen, doden of liegen. Maar als het gaat over de Sabbat, wordt het stil.
Een moeder vertelde dat haar zoontje haar op een zaterdagmorgen vroeg:
“Mama, waarom gaan we vandaag niet naar de winkel?”
“Omdat dit een dag is die we samen met God doorbrengen,” zei ze.
“Is God dan vandaag jarig?”
“Eigenlijk wel,” glimlachte ze. “Want dit is de dag waarop we vieren dat Hij alles gemaakt heeft.”

De Sabbat is niet zomaar een rustdag. Hij is een herinnering aan de Schepping zelf, een zegel op Gods macht en liefde. En Hij werd ingesteld al vóór de zondeval, vóór het Jodendom, vóór Mozes:

“En God rustte op de zevende dag… en Hij zegende en heiligde die.” (Gen. 2:2-3)

Jezus bevestigde dit:

“De Sabbat is gemaakt om de mens…” (Marc. 2:27)

Met andere woorden: de Sabbat is een cadeau! Stel je voor: een dag waarin je de stress van je afschudt, je hart opent voor God, tijd neemt voor je gezin, wandelt in de natuur en je laat verwonderen over Zijn schepping. Wat een zegen!

Zelfs vreemdelingen werden uitgenodigd:

“De vreemdelingen… die de Sabbat onderhouden… hen zal Ik vreugde bereiden in Mijn bedehuis.” (Jes. 56:6,7)

De Sabbat en de verlossing

In een druk leven vol afspraken, deadlines en sociale media is het soms moeilijk om stil te worden. Een man zei ooit:
“Als ik geen Sabbat hield, zou ik mezelf verliezen. Die ene dag in de week herinnert me eraan wie ik ben, en voor Wie ik leef.”

De Sabbat herinnert ons niet alleen aan de Schepping, maar ook aan onze verlossing. De Bijbel verbindt de Sabbat zelfs met de eeuwige rust die nog komt:

“God rustte op de zevende dag… Wie tot Zijn rust is ingegaan, is ook zelf tot rust gekomen van zijn werken.” (Hebr. 4:4,10)

De Sabbat is als een wekelijkse belofte: er komt een dag waarop al het lijden voorbij is. Een nieuwe hemel, een nieuwe aarde.

“Elke sabbat zullen alle mensen voor Mij neerbuigen,” zegt God in Jesaja 66:23.

De uittocht uit Egypte — waar de Sabbat ook aan herinnert — is een krachtig beeld van hoe God ons wil bevrijden uit de slavernij van zonde:

“Ik ben de Heer, uw God, die u uit het slavenhuis leidde…” (Ex. 20:2)

Ook vandaag werkt die verlossende kracht in iedereen die zich in gehoorzaamheid aan Hem toevertrouwt.

“Zo is dan wie in Christus is, een nieuwe schepping.” (2 Kor. 5:17)

De zondag: traditie of gebod?

Een jonge vrouw kwam eens in gesprek met een collega over haar geloof. “Ik geloof in Jezus,” zei ze, “en ik ga elke zondag naar de kerk.”
“Mooi,” zei haar collega, “maar waarom zondag eigenlijk?”
Ze viel even stil. “Dat doen we altijd zo… toch?”

Voor velen is het houden van de zondag iets vanzelfsprekends, iets dat nooit bevraagd wordt. Maar als we de Bijbel erop naslaan, ontdekken we iets verrassends: er is geen enkel gebod van God waarin Hij de zondag als rustdag instelt. Nergens in de Schrift staat dat de eerste dag van de week gezegend of geheiligd is.

“Het zou gemakkelijker zijn dat hemel en aarde vergaan, dan dat één tittel van de wet zou vallen.” (Luk. 16:17)

“Eer de hemel en de aarde vergaan, zal er niet één jota of één tittel vergaan van de wet.” (Mat. 5:17-18)

De zondag mag dan algemeen erkend zijn, maar dat maakt het nog geen gebod van God. Theologen door de eeuwen heen erkennen dit openlijk:

“En toch moogt gij de Bijbel doorlezen van het begin tot het einde, en nergens zult gij een woord over zondagsheiliging aantreffen.”
– Kardinaal Gibbons, Het geloof van onze vaderen, 1892

“Van het begin tot het einde van de Schrift is er geen enkele tekst die recht geeft om de eredienst van zaterdag naar zondag te verplaatsen.”
– Catholic Press, Sydney, 1900

Zelfs protestantse theologen geven toe dat de zondag geen Bijbelse instelling is:

“Dat de zondag, in plaats van de Sabbat, door God Zelf of door Christus verordineerd zou zijn, durft men toch niet in alle ernst te beweren.”
– Prof. D.J. Meinhold

Zondagsheiliging omwille van traditie?

Een man vertelde eens dat hij op een zondag in een druk winkelcentrum liep, toen hij een groep mensen zag protesteren tegen de zondagsopenstelling. Ze hielden borden omhoog met “Zondag is Gods dag!”.
Nieuwsgierig liep hij naar hen toe en vroeg: “Mag ik jullie iets vragen? Waar in de Bijbel lees ik dat de zondag Gods dag is?”
Er viel een ongemakkelijke stilte.

De meeste christenen houden de zondag uit traditie, niet uit Bijbels fundament. Maar traditie is geen garantie voor waarheid. Jezus waarschuwde daar zelf voor:

“Tevergeefs eren zij Mij, lerende leringen die geboden van mensen zijn.” (Marc. 7:7)

De meerderheid volgen betekent niet dat je op het juiste pad bent. Jezus zei:

“Wijd is de poort en breed is de weg die tot het verderf leidt… eng is de poort en smal de weg die ten leven leidt, en weinigen zijn er die hem vinden.” (Mat. 7:13-14)

Van Sabbat naar zondag: hoe gebeurde het?

De verandering van Sabbat naar zondag vond niet plaats door Jezus of de apostelen. Het gebeurde geleidelijk, in de vroege kerkgeschiedenis.

Na eeuwen van vervolging bekeerde keizer Constantijn zich tot het christendom. Hij maakte van zondag een rustdag — niet uit Bijbelse overtuiging, maar om de heidenen tegemoet te komen. De zondag was immers al de dag van zonaanbidding.

“Zij bogen zich in de richting van het oosten voor de zon.” (Ezech. 8:16)

Heidense praktijken drongen de kerk binnen. Beeldenverering, het celibaat, aflaten en de heiligverklaring van mensen werden onderdeel van de kerk. Het tweede gebod werd zelfs weggelaten uit de katholieke catechismus, en het tiende gebod in tweeën gesplitst om toch op tien uit te komen.

Wie vandaag de katholieke catechismus naast Exodus 20 legt, zal dit met eigen ogen zien.

De katholieke kerk en de zondag

De rooms-katholieke kerk erkent zelf dat zij verantwoordelijk is voor de verandering van de Sabbat naar de zondag:

“Wij vieren de zondag in plaats van de zaterdag, omdat de katholieke kerk in het concilie van Laodicea in het jaar 336 het plechtige karakter van de zaterdag naar de zondag heeft verlegd.”
– The Convert’s Catechism of Catholic Doctrine

“De kerk heeft de Sabbat veranderd op haar eigen gezag.”
– Aartsbisschop van Reggio, 1562

“De Bijbel zegt: Gedenk de Sabbatdag. De katholieke kerk zegt: Nee, ik verwerp de Sabbatdag en beveel u de zondag te heiligen. En zie, de hele wereld gehoorzaamt.”
– Pater T. Enright, 1889

Zelfs protestanten die zeggen “sola scriptura” te volgen, erkennen door het houden van de zondag in feite het gezag van de katholieke traditie boven de Bijbel.

Geboden van mensen?

In de ogen van velen klinkt het vreemd: terugkeren naar de Sabbat? Maar Jezus stelt één vraag centraal:

“Waarom overtreedt u het gebod van God ter wille van uw overlevering?” (Mat. 15:3)

God roept Zijn volk op:

“Wandelt niet naar de inzettingen van uw vaderen… heiligt Mijn Sabbatten, dan zullen zij een teken zijn tussen Mij en u.” (Ezech. 20:18-20)

En Petrus zegt:

“Men moet God meer gehoorzaam zijn dan mensen.” (Hand. 5:29)

Gehoorzaamheid is geen werkgerechtigheid

Een veelgehoord bezwaar is: “Maar als ik de wet houd, ben ik dan niet bezig met werkgerechtigheid?”
Nee. Want gehoorzaamheid uit liefde is geen poging om jezelf te redden, maar een antwoord op wat God al voor je gedaan heeft.

Stel je een kind voor dat de kamer opruimt vóórdat zijn moeder het vraagt. Niet om iets te verdienen, maar omdat hij van haar houdt. Dát is gehoorzaamheid uit liefde.

“Als wij onze zonden belijden, is Hij getrouw en rechtvaardig om ons de zonden te vergeven.” (1 Joh. 1:9)

“Ik zal Mijn wetten in hun harten leggen, en ze in hun verstand schrijven.” (Hebr. 10:16)

Wandelen zoals Jezus

Jezus hield de geboden van Zijn Vader. En Hij roept ons op hetzelfde te doen:

“Wanneer u Mij liefhebt, zo bewaart Mijn geboden.” (Joh. 14:15)

“Wie zegt dat hij in Hem blijft, behoort ook zelf zó te wandelen als Hij gewandeld heeft.” (1 Joh. 2:6)

De laatste dagen zullen gekenmerkt worden door een volk dat trouw blijft:

“Hier blijkt de volharding der heiligen, die de geboden van God en het geloof van Jezus bewaren.” (Openb. 14:12)

Wanneer wij bidden: “Uw wil geschiede”, dan volgt daaruit ook gehoorzaamheid — niet als plicht, maar als vreugde.

🌿 Tot slot

De Sabbat is geen last, maar een zegen. Geen juk, maar een teken van onze relatie met God. In een wereld die steeds sneller draait, is het een wekelijkse oase van rust, herstel en ontmoeting met de Schepper.

Laat ons dan niet wandelen naar menselijke overleveringen, maar naar Gods eeuwige waarheid.
Want wie in Christus is, die zal ook leven zoals Hij leefde.
En Hij is… Heer van de Sabbat. (Marc. 2:28)